Kanzoinväline animacien päivy

Kanzoinväline animacien päivy
Emil' Reino oman optizen teatranke
Päivymiäry	28. ligakuudu

Kanzoinväline animacien päivy (angl. International Animation Day) on kanzoinväline pruazniekku, kudamua pietäh net, ket ollah kiini animacien alas da animacien taijos. Pruazniekkua pietäh joga vuottu 28. ligakuudu.

Pruazniekan histourii

Emil' Reinon animacii

Kanzoinvälizen animacien päivän piendypäivy ei olluh petties vallittu. Juuri sinäpiän vuvvennu 1892 Francien taidoilii da keksii Emil' Reino ozutti Pariižan kunnivoittuloile rahvahile, kuduat kerävyttih Grivenan muzein Fantastiekan ruadopertin zualah, "pilkottajat pantomiimat" — liikkujat kuvat ekruanal (toizin sanoin — piirdofil'mat).

Animacien histouries oli kaikkie. Vuvvennu 1894 piirustettulois kuvis kodvazen aijakse unohtettih, ga konzu liikkujien kuvien idei yhtistettih Lymjer-velleksien keksindöh, net uvvessah roittih tundiettuloikse. Jälles tiedokonehien roindua rodih tiedokonehanimacii. Täl aigua nämmä tehnolougiet ollah ylen kehitynnyöt, ku et ole azientiedäjänny, ga jygei on arvata, midä näet ekruanal — "eläviä" kinuo vai piirustettuu.

Kanzoinväline animaciikinon liitto (angl. The International Animated Film Association, ASIFA) libo ASIFA (sen Pariižan ozasto) vuvvennu 2002 pani alguh tämän pruazniekan Emil' Reinon keksindön enzimäzen ozutandan 110-vuozipäivän kunnivokse.

Kanzoinvälisty animacien päiviä vaste animacien taidoilijat läs enimis muailman kolkispäi vaihtellahes omil fil'moil da pietäh omien luomisruadoloin enzi-ildoi. Täl aigua moizet kinoseansat yhtelaigua mennäh jo muailman 101 muas, Ven'an Federaciesgi.

Histouriellizesti on oigiembi kiinittiä huomavuo aigazembah da mi on tärgei dokumentoittuh animacien roindupäiväh. Francielazet tämän taijon lajin alguhpanijoinnu pietäh mul'tiplikacien roindupäivänny 30. elokuudu 1877. Sinäpiän patentuittih francielazen ičeksehopastunnuon keksijän Emil' Reinon (fran. Emile Reynaud) keksindö — praksinoskouppu. Vähästy enne, 20. heinykuudu vuvvennu 1877, Emil' Reino pidi ezitelmän Francien akadiemien rahvahan ies da ozutti heile praksinoskoupan (angl. angl. praxinoscope) — apparuatan, kudaman häi keräi pečen'n'uvakkazes da zirkalopompotis, kudaman avul sai kaččuo läbinägyjäl lental vaihtokuvii, figuuroin liikundua ozutettavii kuvii.

Nenga piirdofil'mutaido on läs 20 vuottu vahnembi kinon žanrua. Erähät animacien da lapsenaihiellizet verkosivustot kehoitettih pidiä Ven'al uuttu ammatillistu pruazniekkua "Animacien päiviä" juuri sinäpiän 30. elokuudu. Kehoituksen yksimielizesti otettih vastah Ven'an Federacien kinematografistoin liitto, Ven'an animacien tundietut muasterit da stuudiet, erähät joukkoviestimet, monien verkosivustoloin haldivot da käyttäjät, kerättih enämbän 1000 allekirjutustu pruazniekan kannattamizekse. Ven'an Federacien kul'tuuruministerstvu ilmoitti, ku tiettylöin ehtoloin noudajen on valmis auttamah Animacien pruazniekan luajindas Ven'al.

Huomavukset