Mustu piätteniččy (loppumyöndät)

On otettu Рувики-späi
Mustu piätteniččy
Televiizoroin loppumyöndy San-Paulas
Televiizoroin loppumyöndy San-Paulas
Toizin Black Friday
Merkičys Avuau Rastavan loppumyöndien kavven
Pandih alguh XIX vuozisual
Pietäh  Amierikan Yhtysvallat
Päivymiäry Piätteniččy jälles kylmykuun nellätty pyhiäpäiviä (Kiitospäivy)
Piendy Laukkoin aigaine avuandu, suuret jonot kassoil
Perindöt Suuret alendukset laukois da verkolaukois (90:ssäh %)
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Mustu piätteniččy (angl. Black Friday) on piätteniččy jälles Kiitospäiviä Amierikan Yhtysvallois. Sit algavuu perindölline Rastavan loppumyöndien kauzi. Perindö luadie loppumyöndii sinäpiän pandih alguh vie XIX vuozisual, a terminy "mustu piätteniččy" rodih vuvvennu 1966 da alguudah myöte sidä enimyölleh käytettih Amierikan Yhtysvaldoin päivännouzurannikol. Sendäh ku Kiitospäivy on kylmykuun nelländenny pyhänpiän, mustu piätteniččy on 23. da 29. kylmykuun välil[1].

Mustu piätteniččy ei ole virralline pruazniekku, ga äijät ruadajat kyzytäh sinäpiän ičele vällypäivän, se ei koske myöndyalan rudajiih, sendäh ku sinäpiän oastajien lugu äijäl suurenou. Mustannu piätteničänny laukat avavutah ylen aijoi — huondeksel viijen čuasun mail, a erähät suuret kauppuverkot kai puolenyön aigah. Enzimäzile ostajile taritah hyvii alenduksii  — 50:s 80:ssäh % — se luajitah, ku suas kuhkuttua laukkoih midä vai vois enämbi ostajua.

Mustu piätteniččy -terminy rodih Filadel'fies da tarkoitti kovii ahtistuksii dorogoil piätteniččän jälles Kiitospäiviä[2][3]. Tämän terminän nygyaigaine sellitys anglien kieles on enämbäl pozitiivine — se on kiini idiomas «in the black» («pozitiivine tazamiäry», ihan toine kui «in the red»), sil tarkoitetah sidä, ku sinäpiän äijät myöjät suajah tuloidu [4].

Vuozis 2000 algajen erähät laitokset pietäh loppumyöndii muailman toizis mualois, vuozis 2010 — Ven'algi[5].

Rastavan loppumyöndien "tuattah"

Myöhembä Mustah piätteniččäh johtanuon perindön alguhpanijannu pietäh Frenk Vulvortua (ven. Franklin Woolworth). Häi luadi enzimäzii loppumyöndii vuvvennu 1873 Pensil'vanija-ozavaldivon Lankaster-linnas. Vulvort oli muanruadajien perehespäi da eli kyläs, ga ei tahtonuh ruadua fiizisty ruaduo. Hänel ei olluh mahtuo suaja opastustu dai erinomazii kygylöi hänel ei olluh. Tuatto avvutti 21-igäzele brihale roita myöjän abuniekakse laukas[6]. Sil aigua myöjät iče piätettih, min verran rubieu maksamah tavar: hyö arvostettih ostajan maksandukyvyn da pandih hindu omah kygyh pohjavujen. Vulvort ei ruadanuh hyvin, händy äijän kerdua opittih ajua iäre. Sit häi rohkevui viizasteluh. Pani myöndystolale kai kauzitavarat da azetti laudazen kirjutuksenke: "Kai viijes centas". Se oli enzimäine loppumyöndy Amierikan Yhtysvallois. Ruadovuoros häi sai dengua sen verran, min oli suannuh tavan mugah kuvves päiväs. Sen jälles häi piätti avata oman dielon, kus oldas pyzyjät hinnat da alallizet loppymyöndät. Nenga perustettih XX vuozisuan allun eräs suurimii tavaroin yksitellen myöndän verkoloi[7].

Vulvort-laukku

Tavaroin yksitellen loppumyöndy Amierikan Yhtysvallois (statistiekku)

Amierikan Yhtysvaldoin yksitellen myöndän kanzalline federacii alalleh julguau tiedoloi Kiitospäivän myöndis[8]. Jälgivuozinnu ostajien kogonaine lugu on enämbi 200 miljonua hengie; keskimiäräine čiekku — läs $400.

Statistiekku ozuttau, ku läs 20 % kaikes tavaroin yksitellen myöndäs Amierikan Yhtysvallois piädyy mustan piätteničän da Rastavan välizeh aigah.

Mustu piätteniččy Kitais

Kitais pietäh omua Ostoksien päiviä 11. kylmykuudu libo sen lähipäivinny.

Enzikerdua se piettih Kitais vuvvennu 2009 Alibaba Group-laitoksen alguhpanos, kudai piätti pidiä omua mustua piätteniččiä naimattomien päivänny.

Mustu piätteniččy Ven'al

Enzikerdua Ven'al loppumyöndät nimel "mustu piätteniččy" oldih 6. talvikuudu vuvvennu 2013, nedäli myöhembi migu kaikes muailmas. Vuvves 2014 enimät loppumyöndät mennäh yhtel aigua kui kogo muailmas, ga 19:00 čuasus algajen nellänpiän pyhähpäivässäh[9]. Kaččomattah sih, ku mustua piätteniččiä pietäh kylmykuul, erähät riteilerat käytetäh tämän terminän kuulužuttu da tiedämisty pidäjen loppumyöndii täl nimel kogo vuvven aigah. Panou alguh talviloppumyöndien kavven[10].

Vuvvennu 2018 mustannu piätteničänny myöndien tulos verkolaukois oli enämbi 15 miljardua rubl'ua[11]. Vuvven 2019 tiedoloin mugah verkoloppumyöndien tulos Ven'al oli 22,3 miljardua rubl'ua[12].

Black Friday -tavarmerkis kiistely Ven'al

Vuvvennu 2016 Ven'an ven. ООО «Блэк Фрайдэй»-laitos pani kirjoile Black Friday -tavarmerkin[13]. Nenga laitos monipoliziiruičči Black Friday -nimen verkoloppumyöndii pidäjes.

Vuvvennu 2017 Federualline monopoulienvastaine palvelu Verkomyöndän laitoksien liiton pakičuksen kačottuu (yhtistäy läs 30 reteilerua, niilöin joukos ven. «М.Видео», Media Markt da KupiVip) tunnusti ven. ООО «Блэк Фрайдэй»-laitoksen ruaduo Black Friday-tavarmerkin ostandas da yksipuolizes käytändäs valehellizen kilbailun tevokse[14][15].

Vuvvennu 2018 Älyoigevuksien suudo tovesti Federuallizen monopoulienvastazen palvelun piätöksen oigevuonmugažuon[16].

Huomavukset

  1. Черная пятница (Black Friday) 2020 в Фокстроте - распродажа, скидки, акции на Блекфрайдей в Киеве и Украине. www.foxtrot.com.ua. Kačondan päivymiäry: 21. kylmykuudu 2020. Arhiviiruittu 27. kylmykuudu 2020
  2. [1966] «Black Friday» (day after Thanksgiving) (англ.). American Dialect Society. Kačondan päivymiäry: 19. kylmykuudu 2012. Arhiviiruittu originualaspäi 13. ligakuudu 2008
  3. Ben Zimmer. The Origins of "Black Friday" (англ.). Thinkmap Visual Thesaurus. Kačondan päivymiäry: 19. kylmykuudu 2012. Arhiviiruittu originualaspäi 27. kylmykuudu 2012
  4. Zimmer, Ben The Origins of "Black Friday" (англ.). Word Routes (25. kylmykuudu 2011). Kačondan päivymiäry: 20. kylmykuudu 2017. Arhiviiruittu 29. pakkaskuudu 2012
  5. Почему «черная пятница» не работает в России и ждать ли улучшений — Мнение управляющего директора Criteo Arhiivukoupii 7 kylmykuudu 2016 Wayback Machine // vc.ru, 4 ноября 2016
  6. История Черной пятницы. Почему ее так любят американцы?, Habr (18 kylmykuudu 2016). Дата обращения: 14 kylmykuudu 2024.
  7. Почему «Черную пятницу» называют черной, откуда берутся огромные скидки и причем тут два американских президента, Культурология. Дата обращения: 14 kylmykuudu 2024.
  8. Black Friday Weekend Shines as Shoppers Line up for Deals. Kačondan päivymiäry: 30. kylmykuudu 2011. Arhiviiruittu originualaspäi 29. kylmykuudu 2011
  9. "Черная пятница" вышла за рамки // Коммерсантъ. — 2014-01-12. Архивировано 19 talvikuudu 2018 года.
  10. Черная пятница-2024: когда будет, что выгодно покупать, советы экспертов, РИА Новости (19.11.2024). Дата обращения: 5 talvikuudu 2024.
  11. Онлайн-продажи в России во время "Черной пятницы" выросли в два раза. ТАСС. Kačondan päivymiäry: 19. talvikuudu 2018. Arhiviiruittu 19. talvikuudu 2018
  12. Россияне за три дня черной пятницы потратили в интернет-магазинах 22,3 млрд рублей - Hi-Tech Mail.ru. Kačondan päivymiäry: 3. talvikuudu 2019. Arhiviiruittu 29. kylmykuudu 2021
  13. Товарный знак "Black Friday" в реестре товарных знаков Роспатента. new.fips.ru. Kačondan päivymiäry: 16. talvikuudu 2019. Arhiviiruittu 2. talvikuudu 2021
  14. Исключительное использование бренда Black Friday признали незаконным. РБК. Kačondan päivymiäry: 16. talvikuudu 2019. Arhiviiruittu 16. talvikuudu 2019
  15. Ритейлеры отстояли «черную пятницу». Ведомости. Kačondan päivymiäry: 16. talvikuudu 2019. Arhiviiruittu 16. talvikuudu 2019
  16. Карточка дела № СИП-491/2017 в системе "Мой арбитр". kad.arbitr.ru. Kačondan päivymiäry: 16. talvikuudu 2019. Arhiviiruittu 16. talvikuudu 2019