Kažin päivy

On otettu Рувики-späi
Tarkastettu kirjutus
Kažin päivy
Girl and cat.jpg
Merkičys Kažiloin arvoruadoloin tunnustamine, kunnivon da suvaičuksen ozuttamine
Pietäh kogo muailmas
Päivymiäry Весь мир 8. elokuudu
Pol'šu 17. tuhukuudu
Japounii 22. tuhukuudu
Ven'anmua 1. kevätkuudu
Amierikan Yhtysvallat 29. ligakuudu
Itualii 17. kylmykuudu
МАВР.jpg

Kažin päivy (sežo Kažiloin päivy) on ei-virralline pruazniekku, kudai on omistettu kažiloile, sidä pietäh joga vuottu muailman eri mualois.

Ven'al pruazniekkua ruvettih pidämäh vuvvennu 2004 Moskovan kažin muzein da ven. «Кот и пёс» -žurnualan ruadajien alguhpanos[1], kuduat luajittih enzimäzen kažiloile omistetun pivon. Aijan aloh sen piendy rodih perindöllizekse.

Kanzoinvälisty Kažiloin päiviä pietäh 8. elokuudu. Ven'al sidä pietäh 1. kevätkuudu[2].

Joga vuottu sinäpiän pietäh ozutteluloi da kilboi rodukažiloih niškoi, poččivoijah elättilöi magieloil syömizil, kerätäh dengua koittomien elättilöin kannattamizekse. Elättilöin suojuspaikat luajitah ozutteluloi elättilöin tulieloih ižändöih nähte[3][4][5][6].

Pruazniekan perindöt

Kaži on ylezimii kodielättilöi muailmas[7]. Kanzoinvälisty kažiloin päiviä pietäh muailmas 8. elokuudu. Sen tarkoituksennu on yhtistiä kažiloin suvaiččijoi da andua midä vai vois enämbi tieduo kažiloin eri lajilois[8].

Jogavuodizen Muailman kažiloin päivän (World Cat Day) piendyperindö rodih vuvvennu 2002 Kanzoinvälizen elättilön suojelufondan (Animal Welfare) alguhpanos da levii kogo muailmah[3][4][5][9][10]. Vuvves 2020 algajen tapahtuman luadijannu on hyvyönluajinduyhtistys International Cat Care[8].

Ven'al

Ven'al tädä pruazniekkua pietäh 1. kevätkuudu[2]. Pruazniekku hyväksyttih vuvvennu 2004 Moskovan kažin muzein da ven. «Кот и пёс» -žurnualan ruadajien alguhpanos[1]. Aijan aloh se rodih perindöllizekse da sen pidäjiä rodih enämbi[3][4][5][9][6].

Pruazniekku kiinittäy yhteiskunnan huomavuo koittomien elättilöin ongelmih[11]. Sinäpiän tavan mugah pietäh hyvyönluajindupidoloi, kerätäh lahjoituksii koittomien elättilöin hyväkse, pietäh rodukažiloin ozutteluloi da kilboi, kävväh kotokafeh, ihastutetah omii elättilöi eri magevuksil da uuzil bobazil. Kažiloin suojuspaikat sežo luajitah ozutteluloi, kudamis tuttavutetah kävyjii elättilöinke, annetah mahton niilöile suaja uuzi kodi [3].

Ven'an eri linnois on omii paikallizii kažiloin päivän piendyperindölöi.

Piiteris kažiloin histourii sai allun XVIII vuozisual imperuattoran Jelizaveta Petrovnan hyvyös, kudai kučui dvorčah valdivopalveluh kažiloi, ku net vardoittas händy hiirilöis[4]. Imperuattoran käskyn mugah Talvidvorčah tuodih kolmekymmen parastu kazanskoin lajin elättii[5]. Vuvves 2005 algajen Piiterin eläjät joga vuottu kevätkuun lopul kunnivoijah elättilöi Ermituažas (enne pruazniekal oli Kevätkuun kažin päivy Ermituažas -nimi (ven. «День Мартовского кота в Эрмитаже»), sen nygöine nimi on "Ermituažan kažin päivy"(ven. «День эрмитажного кота»)[12]. Tämän ližäkse linnas on vie yksi piiteriläzile kažiloile omistettu pruazniekku, kudamua pietäh 8. kezäkuudu — Piiterin emä- da uroskažiloin päivy[13][14].

Kaliningruadas Kažin päiviä pietäh 5. syvyskuudu[15].

Toizis mualois

Kažin päiviä pietäh monis mualois, jogahizes omannu päivänny. Pol'šas — 17. tuhukuudu, Japounies — 22. tuhukuudu, Amierikan Yhtysvallois — 16. ligakuudu da 29. ligakuudu, а Itualies — 17. kylmykuudu. Joga muas ollah omat pruazniekkuperindöt da kažiloin kunnivoičendutavat[3][4][5]. Avatah puustoloi, laukkoi, hoteliloi da kotokafieloi kažiloih nähte, luajitah temuattizii ozutteluloi, kudamis ezile pannah ei vaiku kuvii, ga elättilöin eri lajiloigi[16].

Amierikan Yhtysvallois pruazniekku rodih perindöllizekse vuvves 2005 algajen. Sie 16. ligakuudu pietäh koittomien da välläl eläjien kažiloin päiviä, а 29. ligakuudu — Kažin päiviä Amierikan Yhtysvallois. Nämmii pruazniekkoi pietäh yhtes Amierikan elättilöin kohtah kovasydämellizen kosketuksen vastustusyhtistyksenke (ven. Американского общества по предотвращению жестокого обращения с животными)[17].

Japounies ruvettih pidämäh Kažiloin päiviä vuvves [[1987] algajen. Kažit voidih auttua kirikkölöis da suaja prihodalazien kannatustu. Net oldih kaikis laivois taguzien da kniigoin hiirilöis da rotis suojelemizekse [18]. Laukois suau ostua kažin figuurua yhten nostetun käbälänke, niilöi sanotah "maneki-neko", net ollah lykyn da kyllyön tuondan simvolannu[19][20].

Kitais hyviä da huolekastu kosketustu kažiloin kohtah miärätäh zakonoinluajindutazol. Histouriellizesti Kitain rahvas syödih nämmii elättilöi, ga nygözes yhteiskunnas kažit ollah valdivon suojeltavat. Se, ken luadiu pahua kažile, suau štruafun dai händy vie voijah ottua kiinigi kahtekse nedälii[3].

Itualies pietäh erinomastu pruazniekkua — Mustien kažiloin suojelupäiviä, sidä tunnetah sežo Mustien kažiloin päivänny. Sen pani alguh vuvvennu [[2007] Itualien elättilöin da ymbäristön suojeluliitto. Keskiaigoih mustii kažiloi piettih ozattomuon da pahoin hengien simvolannu, sendäh äijii niilöis poltettih robl'olois. Tädä pruazniekkua perustajes itualielazet piätettih suaja endizeh kundoh nämmien kažiloin maineh da tunnustua niilöin arvo[3][4][21].

Statiestiekkutiedoloin mugah mustii kažiloi harvembahgi otetah suojuspaikoispäi. Aktivistat ei vaiku auteta niilöile löydiä uuzi kodi, ga palkitah rahvahii, kudamat žiälöijäh niidy[3].

Ei kaikis mualois kažiloi pietä ozattomuon simvolannu. Ezimerkikse, Šotlandies on olemas uskomus, ku mustu kaži tuou taloih rikkahuttu. Anglies duumaijah, ku mustan kažin omistai ei jiä ihailijoin huomavottah. Ližäkse tämänvärizii kažiloi kunnivoijah merimiehet, sendäh ku uskotah, ku mustu kaži tuou lykkyy merel[3].

Yhtistynnyös Kuningaskunnas erähät kažit ollah valdivopalvelus, vardoijah vil'l'uvarastoloi da paikallizii muzeiloi grizijöis. Monivuodizes ruavos elätit suajah palkindokse maiduo da lihua[3].

Tiedo kažilois

Ristikanzanke ainos eläjes kažit harjavutah eländän eri ololoih. Ga se ei olluh muga ainos[22]. Kaivauksien tulokisen mugah tiedomiehet tiijustettih, ku kažiloin kezittämine algavui läs 10–12 tuhattu vuottu tagaperin, konzu ristikanzu azetui elämäh yhteh kohtah. Kažin kezittämine tapahtui IV vuozituhandel enne meijän aijanluguu. Muinas-Jegiptas kažii piettih pyhänny elätinny[23]. Niilöis luajittih muumieloi, kuvattih vestokuvis da freskois. Tietäh, ku enzimäzen "portrietan", kudamas on lähenijäh rottah tarkah kaččoi kaži, kirjutettih jegiptalazet. Se oli erähän ruuhikalman mualavus Kajiraspäi suveh päi da se luajittih enne meijän aijanluguu vuvven 1950 mail[24][25]

Vuozisualoinnu XIV–XV oli negatiivine kosketus kažiloin kohtah, niilöi piettih uavun pahiminnu da pahoin hengien simvolannu, semmite silloi, ku net oldih mustua värii. Elättilöi muokattih eri luaduh da äijin poltettih robl'olois[23].

Tieduo kažilois sanotah felinolougiekse (latinan kielespäi «felinus» — kažile kuului). Se on eräs eläintiijon aloi, kudai tutkiu kodikažiloin alguperiä, domestikaciedu, geneetiekkua, anatoumiedu, fiziolougiedu da taboi. Nevvostoliitos tämä tiedo rubei kehittymäh vuvvennu 1987, Ven'al sidä tutkitah felinolougien kanzallizis da kanzoinvälizis yhtistyksis. Muailmas on felinoulogoin eri kluubii, kudamat kuulutah suurembih liittoloih. Tundiettuvimii ollah amierikkalaine associacii TICA da jevrouppalaine WСF. Net sellitetäh suojuspaikkoin da kazvattajien kyzymyksii, pietäh kilboi da ruatah arvostelukunnis (WСF), sežo pannah kirjoile suojuspaikkoi kogo muailmas (TICA)[26].

Tiedomiehien tutkimuksien mugah kažiloin igälangu jälgiaigua on suurennuh da on 17–20 vuottu. Se johtuu niilöin hyvis eländyololois da hyväs syötändäs[27][28]. Läs 16 čuassuu sutkis kažit muatah. Žiivatanliäkärit sanotah, ku se on kunnon aigu, sendäh ku vai tietyn aijan voi sanuo unekse, muul aigua net nukutah[29][30].

On olemas mieli, ku kažit voijah parandua da luadie hyviä ristikanzan rungale. Statistiekan tiedoloin mugah rahvas, kudamil oldih kažit, elettih keskimiärin kymmene vuottu enämbän toizii. Konzu ižändy silittäy omua kodielättii, hänen keskushermostosistiemah mennäh pozitiivizet impul'sat, kudamat tuvvah hyviä mieldy. Sen tovestettih Elättilöin kosketuksien instituutan tiedomiehet Pohjazes Karoliinas (Amierikan Yhtysvallat) kažiloin iänilöin tutkijes. Koitteluloin aigah hyö tuldih piätökseh, ku kažin murizendu ei ole vaiku elätin pagin, ga liečindykeino, kudai auttau ristikanzan organizman vastustuskygyy tartumien vastah, leikkavuksien paranemizes, rauhoittau hermostosistiemua [31][32].

Azientiedäjät ollah sidä mieldy, ku viivoin piirros kažin nenäl on ainavoluaduine, sidä voibi verrata ristikanzan sormien jälgilöih. Ku kaži on ristikanzan vieres da sen händy särizöy, se tarkoittau sidä, ku se ylen äijäl suvaiččou da on kiindynyh ristikanzah. Konzu sen händy rubieu hil'l'kkazin laskemahes, se on elätin mielen muutundan merki[3].

Täl aigua muailmas on kažiloin 200 eri lajii da 600 miljonua kodikažii, puolii kudamis pietäh orboloinnu[32][3]. Suvaittavimakse roittih persien kažit, mein-kunat da siamskoit kažit[21].

Kažiloin muzeit da mustopaččahat

Vuvvennu Londonu, "Olimpija")[6].

Piiteris voibi löydiä Blokuadu-Leningruadan kažiloin mustokse luajitun vestokuvan, kudaman piähengenny on stuulal latelampun al istui bronzukaži[33]. T'umenis luajittih vestokuvien kompozicii kahtestostu kažis[34]. Moskovas on Bulgakovan tevoksien erähän mistizen piähengen Begemot-kažin mustopačas[35].

Kačo ližäkse

Huomavukset

  1. ↑ 1,0 1,1 История нашей жизни. Кот и пёс. Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  2. ↑ 2,0 2,1 Бузальская Е. В. Специфика образной составляющей новых культурно-гуманитарных праздников России // Санкт-Петербургский государственный университет. — 2023.
  3. ↑ Šablonu:HumanizeDate). Дата обращения: 19 pakkaskuudu 2024.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Russian cat's day. russkiymir.ru (1. kevätkuudu 2017). Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Ботякова О.А., Иванова С.И. Календарь народных праздников. День кошек. Российский этнографический музей. Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Московский музей кошки. Moskow cat museum. Московский музей кошки. Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  7. ↑ Megan Bryant. The Top Most Popular Pets: A Comprehensive Guide to Choosing the Perfect Companion (англ.). World Animal Foundation (6. ligakuudu 2023). Kačondan päivymiäry: 11. tuhukuudu 2024.
  8. ↑ 8,0 8,1 Louise Whitbread. International Cat Day 2022: All the essentials you need for your feline friend. From food dispensers to lush bedding, make sure you're kitted out for your new pet. Independent.co.uk (8. elokuudu 2022). Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  9. ↑ Šablonu:HumanizeDate). Дата обращения: 19 pakkaskuudu 2024.
  10. Šablonu:HumanizeDate). Arhiviiruittu 3 kezäkuudu 2019 . Дата обращения: 19 pakkaskuudu 2024.
  11. ↑ Дорошок К.С. Магия кошек в рекламе // Саратовский источник. — 2019. — С. 86—89.
  12. ↑ Пушистые хранители Эрмитажа. Петербург центр. Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  13. ↑ Что за кошачий праздник отмечают 8 июня в Петербурге?, AiF. Дата обращения: 21 pakkaskuudu 2024.
  14. ↑ Анастасия Стурова. День петербургских котов и кошек: как жители Северной столицы поздравляют своих питомцев? Мир 24 (8. kezäkuudu 2023). Kačondan päivymiäry: 11. tuhukuudu 2024.
  15. ↑ «День кота» в Калининграде. Калининград (31. elokuudu 2009). Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  16. ↑ Софья Котова. Как в разных странах отмечают День кошек. Вечерний Барнаул (8. elokuudu 2022). Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  17. ↑ NationalCatDay.com. Kačondan päivymiäry: 19. pakkaskuudu 2024. Arhiviiruittu 3. kezäkuudu 2019
  18. ↑ День Кошки. naminteresno.com (5. pakkaskuudu 2023). Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  19. ↑ Саркис Айвазян. Уголок восточного уюта: умелица из Краснодара создаёт рукотворные фигурки Манэки-нэко. Краснодарские известия. Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  20. ↑ 22 февраля. Kačondan päivymiäry: 19. pakkaskuudu 2024. Arhiviiruittu 6. pakkaskuudu 2015
  21. ↑ 21,0 21,1 Ли О.А. Книжная выставка-просмотр «Такие разные кошки», посвящённая Всемирному дню кошек. Дальневосточная государственная научная библиотека. Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  22. ↑ Антоненко Т. В. Отличительные особенности поведения домашних кошек Felis catus разных типов высшей нервной деятельности // Известия Алтайского государственного университета. — 2013. — № 3-1 (79). — С. 11—14. — ISSN 1561-9443.
  23. ↑ 23,0 23,1 Мальцева Л. Ф. От чего зависит характер кошки? // Аграрный вестник Урала. — 2006. — № 2(32). — С. 59—60.
  24. ↑ Кирилл Стасевич. Как появились домашние кошки. Наука и жизнь. Kačondan päivymiäry: 19. pakkaskuudu 2024.
  25. ↑ Дудникова С. С. Всё о кошках. Справочник умного хозяина. — М.: Эксмо, 2015. — 144 с.
  26. ↑ Фелинология. Большая российская энциклопедия. Kačondan päivymiäry: 19. pakkaskuudu 2024.
  27. ↑ Всемирный день кошек 2024: какого числа, история и традиции праздника. Дата обращения: 19 pakkaskuudu 2024.
  28. Šablonu:HumanizeDate). Дата обращения: 19 pakkaskuudu 2024.
  29. ↑ Анималов В. С. Почему кошки много спят? Причины, описание, фото и видео. kipmu.ru (9. pakkaskuudu 2019). Kačondan päivymiäry: 19. pakkaskuudu 2024.
  30. ↑ Сарбаева Е.А., Юртикова И.В. Кошачья планета // Марийский государственный университет. — 2020. — Т. 9. — С. 592—595.
  31. ↑ 1 марта — Всемирный день кошек. Вестник (1. kevätkuudu 2012). Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  32. ↑ 32,0 32,1 International Cat Day 2023. Internashional cat care. Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  33. ↑ Екатерина Волгарева. Памятник блокадной кошке открыли в Петербурге. Объект был установлен в память о кошках, спасших жителей блокадного Ленинграда от крыс. Санкт-Петербургские ведомости (11. oraskuudu 2018). Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.
  34. Šablonu:HumanizeDate). Дата обращения: 22 pakkaskuudu 2024.
  35. ↑ Скульптуры Коровьева и Бегемота в одном из дворов в Москве. Михаил Булгаков. Жизнь и творчество. Kačondan päivymiäry: 21. pakkaskuudu 2024.

Kirjalližus

  • Журавлёва Т. В. Некоторые аспекты социального поведения и типологических особенностей ВНД у домашних кошек // Актуальные проблемы медицины и биологии. — Томск, 2004. — № 1–3.

Linkat

Lähteh - "https://olo.ruwiki.ru/w/index.php?title=Kažin_päivy&oldid=126134248"